Sprawozdanie rzeczowe z realizacji pracy i grantu celowego w 2000 roku.

Skład zespołu ze strony polskiej (WFITJ AGH):
W.Czapliński, M.Filipowicz, E.Łącki, J.Woźniak oraz E.Guła (IFJ im. H.Niewodniczańskiego)

1) Wyniki.

Wyniki kilkuletniej współpracy zawarte są całościowo w załączniku nr 3 pt. "Strong interactions between light nuclei at low energies (LESI)" (referat na sesji "Polska w ZIBJ" w Dubnej w dn. 18 stycznia br. podczas posiedzenia Komitetu Koordynacyjnego ZIBJ).
Po uzyskaniu wartościowych wyników fizycznych w w minionym okresie (zmierzono przekroje czynne reakcji syntezy dd dla energii zderzeń 1.8 - 2.3 keV, które zawierają się odpowiednio pomiędzy 4×10^-33 cm² - 2×10^-32 cm²; zmierzono asrtofizyczny S-factor dla reakcji dd w funkcji energii; podano górne granice wartości przekrojów czynnych dla energii jeszcze mniejszych (100 eV - 1.4 keV). W roku 2000 skupiono się na dopracowaniu metod diagnostyki linera i rozbudowy aparatury w celu podwyższenia dokładności pomiarów i rozszerzenia zakresu energii, dla których pomiar ilościowy byłby możliwy do realizacji. Główne rezultaty uzyskane w roku 2000 można zreasumować następująco:

• Opracowano nową metodykę pomiaru rozkładu prędkości cząstek linera w procesie przyspieszania w odwrotnym Z-pinch'u w oparciu o technikę światłowodową. To zagadnienie ma kluczowe znaczenie dla ilościowej obróbki uzyskiwanych wyników pomiarów przekrojów czynnych. Zaproponowaną metodykę sprawdzono eksperymentalnie i wykazano wstępnie jej przydatność. Metoda jest obiecująca lecz wymaga jeszcze kontynuacji i dopracowania.

• Wykonano i przetestowano dwa dodatkowe bloki detektorów neutronów termicznych (każdy blok zawiera po 10 liczników helowych).

• Przeprowadzono cykle eksperymentów (wystrzałów) na generatorach plazmowych w HCEI i NIIYAF TPU celem ustalenia optymalnych parametrów pomiarowych w stosowanej ostatnio nowej metodyce odwrotnego Z-pinch'u.

• Wykonano cykl eksperymentów na akceleratorze Van de Graffa oraz przy użyciu źródel neutronów ²⁵²Cf i Pu-Be celem zmierzenia efektywności rejestracji neutronów dla stosowanych przez nas detektorów oraz zmierzenia czasu życia neutronów w tych detektorach.

• Rozwinięto metodykę numerycznej analizy danych pomiarowych.

Uzyskane wyniki są już w większości opracowane i przygotowywane do publikacji, bądź opublikowane w czasopismach (cf. załącznik 4).

2) Spis publikacji w roku 2000 (i 2001).

1. V. Bystritskii et al. The astrophysical S-factor for dd-reactions at ultra-low energies, Kerntechnik, 66, 1-2 (2001) 42

2. V.M. Bystritsky et al. Inverse Z-pinch in Fundamental Investigations, Nuclear Instruments and Methods A, 455 (2000) 706

3. V.M. Bystritsky et al. Experimental investigation of dd reaction in range of ultralow energies using Z-pinch, Laser and Particle Beams, 18 (2000) 1

4. V.M. Bystritsky and F.M. Penkov, Analytical estimates of the nuclear reaction yields in the ultralow energy range, Preprint JINR, D15-2000-293, Dubna, 2000